Τηλεόραση που «σκοτώνει»..

Kοσμάς Βίδος

Εναν χρόνο πριν, αμερικανοί επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το 70% των παιδικών προγραμμάτων στην τηλεόραση περιέχει βία. Ακολούθως συγκέντρωσαν 128 παιδιά, ηλικίας 5-11 ετών, στα οποία πρόβαλαν ιστορίες κινουμένων σχεδίων που είχαν ... δημιουργηθεί ειδικά για την έρευνα. Μελετώντας τη συμπεριφορά τους αποφάνθηκαν ότι η βία δεν τα ψυχαγωγεί: Επειδή οι μικροί τηλεθεατές ταυτίζονται με τους χαρακτήρες ενός προγράμματος, και όταν ο αγαπημένος τους ήρωάς πέφτει θύμα βίας αισθάνονται άσχημα. Την ίδια όμως στιγμή, σε έρευνα που δημοσίευσε προσφάτως «Το Βήμα» με θέμα τις εκδηλώσεις βίας στο σχολικό περιβάλλον, λιγότεροι από τους μισούς ερωτώμενους απάντησαν ότι αλλάζουν κανάλι όταν προβάλλεται μια σκηνή βίας. Οι περισσότεροι καθηλώνονται.
Οπως κι αν έχει, με τους επιστήμονες να ερευνούν επίμονα τον ρόλο της μικρής οθόνης στην ψυχοσύνθεση των μικρών τηλεθεατών και με την ωμή βία να είναι πλέον καθημερινή υπόθεση μέσα από δελτία ειδήσεων, ταινίες και εξαιρετικά καλογυρισμένα αλλά ιδιαζόντως σκληρά σίριαλ, το θέμα είναι ένα: τα παιδιά βρίσκονται εκτεθειμένα σε έναν κόσμο απερίγραπτης σκληρότητας. Και αν ενίοτε οι οικογένειές τους φροντίζουν(;) να τα προφυλάξουν από τις βλαβερές συνέπειες της (υπερ)κατανάλωσης (ακατάλληλου για την ηλικία τους) τηλεοπτικού προϊόντος, υπάρχουν πάντα περιπτώσεις που τρομάζουν. Που υπενθυμίζουν πόσο κακό μπορεί να κάνει η τηλεόραση σε ένα παιδί διαφορετικό από τα άλλα.
Αφορμή για το σημερινό σχόλιο είναι η περίπτωση του 15χρονου Ντάνιελ Μπάρτλαμ από τη Βρετανία, που την περασμένη Κυριακή καταδικάστηκε σε κάθειρξη 16 ετών. Ο οποίος, επηρεασμένος από τον Τζον Στέιπ, ήρωα του σίριαλ «Coronation Street», ονειρευόταν να ακολουθήσει το... παράδειγμά του. Ο Στέιπ σε ένα επεισόδιο (Δεκέμβριος 2010) δολοφόνησε μια γυναίκα με ένα σφυρί και κατόπιν πέταξε το πτώμα της στον τόπο ενός σιδηροδρομικού δυστυχήματος ώστε να απαλλαγεί από τις υποψίες. Ο Ντάνιελ πέρυσι σκότωσε τη μητέρα του χτυπώντας την επτά φορές στο κεφάλι με σφυρί, ενώ στη συνέχεια προσπάθησε να κάψει το σώμα της για να εξαφανίσει κάθε αποδεικτικό στοιχείο.
Το αγόρι, που παρακολουθούσε θρίλερ από τότε που ήταν 8 ετών, αποτελεί περίπτωση ψυχιατρικής έρευνας. Ομως, όποια και αν ήταν η προδιάθεσή του, όποια αλλοίωση και αν υπήρχε στα γονίδιά του, στη δομή του εγκεφάλου του, το σίγουρο είναι ότι η τηλεόραση του είχε δώσει άφθονο υλικό... μελέτης, «εκπαιδεύοντάς» τον για την τρομερή εκείνη ημέρα. Περιπτώσεις σαν τη δική του (δεν είναι ο μόνος) πρέπει να μας θυμίζουν ότι αν ενίοτε ξεκουραζόμαστε ξεχνώντας τα παιδιά μπροστά στην τηλεόραση (και αδιαφορώντας για τα προγράμματα που παρακολουθούν), στο μέλλον θα κληθούμε να πληρώσουμε τις συνέπειες. Οχι βεβαίως τόσο δραματικές όσο αυτές που πλήρωσε η οικογένεια του Ντάνιελ, αλλά πιθανώς καταλυτικές για τις ζωές μας, για τις ζωές των παιδιών μας.

ΟN AIR (BHMA)