Το φαινόμενο της εμπορευματοποίησης της πολιτικής βασιλεύει εδώ και δεκαετίες στην παγκόσμια σκηνή της μαζικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Όμως, σταδιακά αντιλαμβάνονται και οι ίδιοι οι διαχειριστές της ότι “το πράγμα δεν τραβάει”.
Το φαινόμενο είναι, σαφέστατα, παγκόσμιο. Τί σημαίνει...
εμπορευματοποίηση της πολιτικής;
Έχει κάποιες αιτίες, ότι
(α) για να φτάσει το μήνυμα, το όνομα ή έστω το πρόσωπο του υποψηφίου (δημοτικού συμβούλου, βουλευτή, προέδρου των ΗΠΑ) σε έναν σεβαστό αριθμό ψηφοφόρων στην εποχή της “μαζικής δημοκρατίας” πρέπει να λάβει χώρα εκπληκτική ομοβροντία διαφήμισης, τα ποσά για την οποία είναι κατ΄ ουσίαν αδύνατον να έχουν αποκτηθεί από την σκληρή προσωπική επαγγελματική δουλειά του υποψηφίου,
(β) ότι στην εποχή της “μαζικής δημοκρατίας” η διαφήμιση είτε εγκιβωτίζει το πολιτικό μήνυμα είτε το αντικαθιστά και λειτουργεί αυτόνομα επισκιάζοντάς το, με αποτέλεσμα συχνά η διαφήμιση να αποκτά αξιολογική προτεραιότητα έναντι της πολιτικής πρότασης,
(γ) μια κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων επιλέγει ποιόν θα “σταυρώσει” με κριτήρια εξω-πολιτικά, και συγκεκριμένα με κριτήριο την αίσθηση προσωπικής οικειότητας που δημιουργεί η αναγνωρισιμότητα.
Kαι κάποια αποτελέσματα, ότι
(α) με την μαζική διαφήμιση στο επίκεντρο, η αναζήτηση των απαιτούμενων χρηματικών πόρων για να την τροφοδοτήσουν αποκτά πρωτεύοντα ρόλο, είναι η κατ΄ εξοχήν προεκλογική “πολιτική πράξη”,
(β) όσοι μπορούν να διαθέσουν αυτά τα ποσά στον υποψήφιο αποκτούν μια προνομιακή σχέση μαζί του, για να μην πούμε “τον αγοράζουν”,
(γ) η εξίσωση αυτή οδηγεί την σύγκρουση στο πολιτικό πεδίο όχι μόνο των πολιτικών ιδεών, αλλά και των οικονομικών συμφερόντων που έχουν “διορίσει” πολιτικές δυνάμεις αντιπροσώπευσης με την χρηματοδότησή τους. Κέκληται και Corporatocracy.
Η εμπορευματοποίηση της πολιτικής έχει και ένα άλλο αποτέλεσμα, πιο ύπουλο αλλά και πιο καίρια φθοροποιό: η εμπέδωση -από όσους βλέπουν στην πολιτική πεδίο καριέρας- της “είδησης” ότι η διαφήμιση και όχι πρωτίστως το πολιτικό έργο οδηγεί στην (επαν)εκλογή αφαιρεί οποιοδήποτε κίνητρο για σοβαρή πολιτική δουλειά με αποτελέσματα, αφού άλλοι παράγοντες κρίνουν κυρίως το ενδεχόμενο επανεκλογής (στα ελλαδικά, η μέχρι προσφάτως επιβίωση επιθεωρησιακών φιγούρων του πολιτικού παλκοσένικου λόγω “αναγνωρισιμότητας” και παρά την μακαρία απραξία τους στην εκτελεστική εξουσία δείχνει του λόγου το αληθές).
Θεωρείται κοινή γνώση ότι στην Αμερική οι εταιρείες “αγοράζουν” αιρετούς, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τα συμφέροντά τους λόγω του περισσού της ευγνωμοσύνης. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν λαμβάνει χώρα μόνον στις ΗΠΑ, όμως η θεώρησή του ως αυτονόητου δεδομένου σε μια κοινωνία είναι ένα σαφέστατο και συνειδητό βήμα παραπέρα στην εκπλήρωση της εμπορευματοποίησης της πολιτικής. Κι όμως, αυτό δεν φαίνεται να ανησυχεί επαρκώς τους αμερικανούς πολίτες.
Αν θυμάστε, στην προεκλογική περίοδο της Αμερικής συζητούσαμε ανοιχτά και όχι επικριτικά το σύνολο της αποκτηθείσας χρηματοδότησης των υποψηφίων μέσω δωρεών ως άμεση συνάρτηση του ενδεχομένου νίκης (και στην προεκλογική περίοδο των Δημοκρατικών μεταξύ Ομπάμα και Χ. Κλίντον και στις προεδρικές εκλογές μεταξύ Ομπάμα και ΜακΚέην). Λέγαμε: “ο τάδε μάζεψε τόσα παραπάνω, άρα αναμένεται να νικήσει”. Ήδη τότε ήταν ανησυχητικός ο αυτονόητος χαρακτήρας αυτής της εξίσωσης. Όμως, έκτοτε τα πράγματα σοβάρεψαν παραπάνω!
Πέρα από τις γιγαντιαίες δωρεές των οικονομικά ισχυρών, πάνω και κάτω από το τραπέζι, υφίστανται και οι δωρεές της “βάσης” ήτοι πόπολου. Όπως γράφει η Jill Lepore στο New Yorker, ο Ομπάμα εγκαλεί ανοιχτά τους υποστηρικτές του ότι “δεν του δίνουν αρκετά χρήματα”: επίσημο σύνθημα της καμπάνιας χρηματοδότησης είναι το “do the math”, όσον αφορά το γεγονός ότι οι υποστηρικτές του Romney δωρίζουν περισσότερα χρήματα. Do the math, δηλαδή για πρώτη φορά (εξ όσων γνωρίζω) εν ενεργεία πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής δηλώνει με όση σαφήνεια γίνεται πως “αν ο Romney μαζέψει περισσότερα, θα νικήσει”.
Στο παραπάνω άρθρο η Jill Lepore αναφέρει το χαμηλότατο κόστος της προεκλογικής εκστρατείας σε παρελθούσες εποχές και αναδεικνύει έτσι την καινότητα αυτής της άμεσης συνάρτησης χρημάτων-επανεκλογής. Και, προς Θεού, μην φτάσουμε να θεωρήσουμε αυτό το “νέο ήθος” σημάδι προόδου, επειδή “έτσι είναι τα πράγματα στις ανεπτυγμένες κοινωνίες”.
Μπορεί να ακούγεται λογικό και αυτονόητο το ρηθέν του Ομπάμα, περίπου πασίγνωστο, όμως η επίσημη παραδοχή εκ μέρους ενός εκλεγμένου ηγέτη προς τον λαό του ότι η εκλογή στα ανώτατα πολιτειακά αξιώματα συναρτάται άμεσα και σχεδόν άφευκτα με το πόσα χρήματα για διαφήμιση θα καταφέρει να μαζέψει δεν είναι ακριβώς το είδος της είδησης που σε αφήνει να κοιμηθείς ήσυχος τη νύχτα.
Σε πολλά μέρη του κόσμου ακούγεται η κραυγή για άμεση ή αληθινή δημοκρατία. Ίσως θα έπρεπε να ζητήσουμε πρώτα πραγματική αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Διότι γίνεται όλο και περισσότερο αμφίβολο το κατά πόσον έχουμε τουλάχιστον αυτήν.
Αστυάναξ Καυσοκαλυβίτης
http://www.antinews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου