όμως είναι το στοιχείο που καθιστά την ΝΔ «παλιά», ψηφίδα του παλαιοκομματισμού της Μεταπολίτευσης, και ποιό είναι εκείνο που θα την ανεδείκνυε ως ένα πραγματικά νέο κόμμα, αν υπάρχει ειλικρινά αυτή η πρόθεση; Το μεγαλύτερό της πρόβλημα ποιό είναι, η ιδεολογία, η πολιτική, οι δομές, τα στελέχη;
Αν ψάξουμε τον πιο αδύναμο κρίκο, ή για την ακρίβεια τον πιο δυνατό, ζόρικο και απέθαντο, αυτός μάλλον είναι η λειτουργία της ΝΔ στα πλαίσια της ελλαδικής κομματοκρατίας και δη ως πυλώνας της – όχι μόνο η έλλειψη ικανότητας, αλλά και η έλλειψη διάθεσης να τα υπερβεί. «Μα κόμμα είναι, κομματοκρατικά θα δουλεύει!», θα αντιτείνει κανείς. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα: μπορώ να βεβαιώσω ότι τα πολιτικά κόμματα και ιδρύματα π.χ. στην Γερμανία λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο, τυγχάνουν εν συγκρίσει απείρως πιο «ανοικτά», φιλόξενα για τον πολιτικοποιημένο πολίτη. Το ζητούμενο είναι κάτι που ήδη συμβαίνει αλλιώς αλλού, όχι μια πολιτική/κομματική ου-τοπία. Απλά πράγματα: από-φεουδαρχικοποίηση. Όχι απλώς διαλύοντας τα φέουδα, αλλά τις δομές που τα γεννούν.
Όταν μιλάμε για «κομματοκρατία» στα πλαίσια εσωκομματικών λειτουργιών (και όχι στα πλαίσια του πολιτικού συστήματος συλλήβδην, που είναι άλλη συζήτηση), αναφερόμαστε σε ένα γεγονός και ριζικό διαζύγιο κόμματος-κοινωνίας, στην λειτουργία κομμάτων και κομματικών ιδρυμάτων ως αυτοσκοπό και κλειστό αύταρκες σύστημα, στην παραγωγή στελεχών διαχείρισης της εξουσίας ερμητικά αποκομμένων από το κοινωνικό γεγονός. Η σχέση του κόμματος με την κοινωνία στα πλαίσια της κομματοκρατίας είναι ο διαμοιρασμός των λαφύρων: επειδή τα κόμματα έχουν ουσιαστικά υφαρπάξει βασικές λειτουργίες του κράτους, ο πολίτης επιλέγει να έρθει σε επαφές με αυτά για να λάβει κάποια πελατειοκρατική υπηρεσία, η ανεξάρτητη από τα κόμματα παροχή της οποίας αποκλείεται προγραμματικά, είτε λόγω της αναποτελεσματικότητας του κράτους είτε λόγω της αναξιοκρατίας του. Το εκάστοτε κόμμα, στα πλαίσια της κομματοκρατίας, αντλεί και δημιουργεί τα στελέχη του σε έναν πολυετή κομματικό σωλήνα-φυτώριο-θερμοκήπιο, παράγοντας δήθεν «τεχνοκράτες της εξουσίας», με γνωστά και λαμπρά αποτελέσματα.
Αυτονόητα, φυσικά και αυθόρμητα, αυτό έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα στο ενδεχόμενο να εμπλακούν οι «απλοί πολίτες» στο κόμμα: ένα κόμμα που λειτουργεί έτσι έχει κάθε συμφέρον να τους εκδιώξει, να αδιαφορήσει γι’ αυτούς, να τους εξοστρακίσει, διότι απειλούν τον αυτάρκη διαμοιρασμό εξουσίας και ατομικών μικρο-φέουδων. Οι οδοί αξιοποίησης και παραγωγής στελεχών είναι βασικά τρεις και μόνο τρεις, οι νεολαίες, ο συνδικαλισμός και τα αυστηρά κομματικά έντυπα και τηλεοπτικά ΜΜΕ, διότι μόνον αυτές συνιστούν ελεγχόμενο φυτώριο. Οι «ελευθέρας βοσκής» πολίτες φέρουν την δυναμική διάλυσης των ισορροπιών των μικρο-φέουδων, κυρίως λόγω της ανιδιοτέλειάς τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Όσοι δε φέρουν τα απαραίτητα κομματικά ένσημα είναι χαμένοι από χέρι. Οπότε καταλήγουν να είναι άλλοι όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά και ανιδιοτελώς για την πολιτική υπόθεση ΝΔ και άλλοι όσοι την συγκροτούν οργανωτικά διαχειριζόμενοι το κομματικό ρευστό μικρεξουσίας – τηρουμένων των αναλογιών πάντοτε, είναι προφανές ότι η οργανωτική θέση στο κόμμα δεν συνεπάγεται πάντα εσωκομματική δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία. Υπάρχουν θύλακες αντίστασης: στελέχη του κομματικού οργανογράμματος, τα οποία μάχονται ψυχή τε και σώματι ενάντια σε αυτές τις παθογένειες. Αποτελούν όμως μιαν ηττημένη μειοψηφία.
Με τη σειρά του, αυτό έχει το ακόλουθο αποτέλεσμα: σε περίοδο «αλλαγής καθεστώτος», όπως η σημερινή, όσοι μηχανισμοί έχουν δομηθεί με αυτόν τον τρόπο δεν έχουν απολύτως τίποτα να πουν. Έχουν μάθει μόνο την διαχείριση της εξουσίας και την διατήρηση των ισορροπιών μέσα στο κόμμα, ανάμεσα στα μικρο-φέουδά του, και μέσα στο κράτος όταν έρχεται η δική τους σειρά στα πράγματα. Η κρίση τους βρίσκει σε «ιστορική αμηχανία», μπορούν μόνο να αναμασήσουν συνθήματα, δεν έχουν μάθει να αντιμετωπίσουν τις νέες συνθήκες – πλην θυλάκων αντιστάσεως, οι οποίοι συνήθως διατηρούν πλήρη την επαφή με την κοινωνία και, ούτως, την πραγματικότητα.
Αυτό είναι δομικό πρόβλημα: δεν λύνεται με γραμματείες σχέσεων κόμματος-κοινωνίας ή με επιτροπές που θα το συζητήσουν, είναι Γόρδιος Δεσμός και χρειάζεται τα αντίστοιχα εργαλεία επίλυσης: σπαθί.
Τί θα έπρεπε να πράξει ο αρχηγός ενός μείζονος κόμματος της Μεταπολίτευσης, αν έχει την ειλικρινή και αδιαπραγμάτευτη πρόθεση να το μετατρέψει σε έναν Νέο πολιτικό φορέα της Νέας Μεταπολίτευσης;
Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν, και το ζήτημα μόνο εύκολο δεν είναι. Διαπιστώνουμε όμως κάποια βασικά προβλήματα, τα οποία υπαγορεύουν περίπου τις λύσεις τους:
(α) Αφού έχουν ως άνω τα πράγματα, είναι συχνά άλλοι οι πολίτες που ενδιαφέρονται ενεργά και ανιδιοτελώς για την τύχη της υπόθεσης ΝΔ και άλλοι όσοι συγκροτούν την «βάση» και τα «στελέχη», δηλαδή τα μέλη των τοπικών οργανώσεων, τα όργανα αυτών, τις νομαρχιακές, τους οργανωμένους νεολαίους κλπ. (πλην θυλάκων αντίστασης, ξαναλέμε: αυτοί αποτελούν διακριτή κατηγορία). Ένα πρακτικό αποτέλεσμα ως παράδειγμα: οι πρώτοι είναι αποκλεισμένοι από το εκλέγειν, το εκλέγεσθαι και το δικαίωμα λόγου στο κομματικό συνέδριο, ενώ οι δεύτεροι το κατακυριεύουν και εκλέγουν τα όργανά του, χωρίς αυτό να αντανακλά πάντοτε σε πολιτική γονιμότητα, πόσω δε μάλλον σε ιδεολογική. Ένας μετα-μεταπολιτευτικός κομματικός αναμορφωτής θα φρόντιζε να άρει αυτόν τον διαχωρισμό και αποκλεισμό. Πρώτον, καταργώντας τις τοπικές και νομαρχιακές όπως αυτές έχουν τώρα, και δημιουργώντας δομές με βάση το διαδίκτυο, οι οποίες θα επιτρέπουν εξ υπαρχής και σε κομματικό tabula rasa την εκ νέου δημιουργία πυρήνων αντιπροσώπευσης. Καθώς και την συσπείρωση των ενδιαφερομένων πολιτών γύρω από πομπούς πολιτικού λόγου, τους οποίους μπορεί να οργανώσει το οικείο ινστιτούτο (υπάρχει κι ένα ινστιτούτο, θυμάστε ;) .
(β) Αυτήν την στιγμή, το μόνο πολιτικό ρευστό μέσα στο κόμμα για τα μικρά και μεσαία στελέχη είναι τα κομματικά ένσημα. Αφού έχουν ούτως οι δομές, το κόμμα δίνει κίνητρα για συλλογή κομματικών ενσήμων στα μέλη του και επίδοξα στελέχη του, αλλά δεν τους δίνει κίνητρα για τίποτε άλλο. Στην Νέα Δημοκρατία δεν «μετράς» τόσο αν έχεις μια αξιοζήλευτη πολυετή πορεία στον επαγγελματικό ή τον κοινωνικό στίβο, σπουδές που τεκμαίρουν σπάνιο τάλαντο, ιδεολογικό ή πολιτικό λόγο που σπάει κόκκαλα, αν έχεις δοκιμαστεί επανειλημμένως σε καταστάσεις εντός της κοινωνίας που αποδεικνύουν ότι μπορείς να αναλάβεις δύσκολη διαχείριση – αυτά παραμένουν αδιάφορα, μόνο τα «ένσημα» μετράνε. Βασική προϋπόθεση οποιασδήποτε σοβαρής αλλαγής λοιπόν, η ανατροπή αυτών των προτεραιοτήτων: η παροχή κινήτρων στα μέλη για διακρίσεις στην πραγματική κοινωνία, στην αρτιότητα του πολιτικού και ιδεολογικού λόγου, στο σκληρό επάγγελμα, στην ακαδημαϊκή ζωή, η διάνοιξη μιας βασιλικής λεωφόρου προς την «στελεχοποίηση» που να περνά από αυτούς τους δρυμούς. Τα κίνητρα αυτά θα φανερώνονταν από την αλλαγή προτεραιοτήτων στην ηγεσία, από την φανερή αλλαγή των κριτηρίων που θα ίσχυαν για το ποιοι αξιοποιούνται και ποιοί όχι, για το ποιοι επιλέγονται ως στελέχη και ποιοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις. Θέλει ο υποψήφιος κομματικός αναμορφωτής να τυγχάνει η κομματική σκάλα κυρίως επαγγελματικο-κοινωνική, κυρίως ιδεολογικο-πολιτική, ένα συγκεκριμένο μείγμα αυτών, ή αμιγώς αφισσοκολλητική; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα φανερώνει το αν επιθυμεί ένα κόμμα «των αξίων και των αξιών».
(γ) Βασικός μοχλός και πυλώνας της λειτουργίας της Δεξιάς ως συσσωματώσεως πολλών μικρο-φέουδων είναι το αναμφισβήτητο γεγονός ότι η δόμηση/συντήρηση φεουδαρχίας δεν παρέχει απλώς εσωκομματική δύναμη και εξουσία (και συνιστά την μόνη πηγή της), αλλά τελικά αποτελεί ζωτική προϋπόθεση της επιβίωσης μέσα στο κόμμα – χωρίς να ανήκεις σε φέουδο ή να κατέχεις ένα οσοδήποτε μικρό, πεθαίνεις, αποβάλλεσαι, εξοστρακίζεσαι. Το ερώτημα είναι: πώς μπορεί να αφαιρεθεί η κατ’ εξοχήν εσωκομματική εξουσία από την λειτουργία των μικρο-φέουδων; Πως μπορεί να προκύπτει το εσωκομματικό «πολιτικό ρευστό» με τρόπο άλλον από αυτόν της φεουδαρχίας, πως θα αφαιρεθούν τα κίνητρα για την δόμηση/συντήρησή της και θα αντικατασταθούν από άλλα, γονιμώτερα και ανιδιοτελέστερα; Εδώ μπορούν να προτείνουν λύσεις μονάχα άλλοι, μόνον όσοι γνωρίζουν καλύτερα το κομματοκρατικό τοπίο – και πραγματικά μπορούν, φτάνει να το θέλουν.
Η διαπίστωση των προβλημάτων και η υπόδειξη κατευθύνσεων επίλυσης δεν τελειώνει φυσικά εδώ, η λίστα είναι απέραντη. Όμως: έστω ότι ο πρόεδρος του παλαιού μεταπολιτευτικού κόμματος εξουσίας έχει την αδιαπραγμάτευτη επιδίωξη να το μετατρέψει σε πολιτικό φορέα της νέας μεταπολίτευσης, χωρίς υποσημειώσεις και αστερίσκους, χωρίς διάθεση για μισές δουλειές ή για ενδεχόμενο αποτυχίας. Με ποιους θα το κάνει; Ποιοί θα επιβάλλουν και θα εφαρμόσουν νέα ήθη, ποιοί και πώς θα τα εμπεδώσουν; Πώς θα αποφασίσει ένα συνέδριο με κομματοκρατική σύσταση την ουσιαστική ακύρωση της ταυτότητάς του, του προαιώνιου τρόπου λειτουργίας του;
Γι’ αυτό ακριβώς λένε ότι οι Γόρδιοι Δεσμιοί χρειάζονται Σπαθιά. Τίποτα λιγώτερο δεν επαρκεί....
Σωτήρης Μητραλέξης
http://www.antinews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου