Η αποκάλυψη του επιβλητικού ταφικού μνημείου της Αμφίπολης έκανε το γύρο του κόσμου και συνεχίζει να τροφοδοτεί, σε καθημερινή βάση, ποικίλα δημοσιεύματα.
Από την πρώτη στιγμή...
που ήρθε στο φως η πρόσοψη του μνημείου, τις εντυπώσεις έκλεψαν οι δύο ολόγλυφες, λεπτοδουλεμένες σε μάρμαρο Θάσου, Σφίγγες. Επί 2.300 χρόνια φρουρούσαν τα μυστικά που σήμερα αποκαλύπτονται.
Τα δύο γλυπτά, μαζί με το μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα κυκλικό περίβολο του μνημείου, μήκους 497 μέτρων, και τη διαπιστωμένη ύπαρξη τριών θαλάμων στο εσωτερικό του, είναι τα στοιχεία που καθιστούν την ανακάλυψη της Αμφίπολης μοναδική στο είδος της.
Ακόμα και αν η ολοκλήρωση της ανασκαφικής έρευνας δείξει ότι ο τάφος έχει δεχτεί μεταγενέστερες ανθρώπινες παρεμβάσεις, το στοιχείο της μοναδικότητας του παραμένει ανεπηρέαστο. Σε αυτό το συμπέρασμα φαίνεται να συμφωνούν όλοι…
Ο τάφος χρονολογείται από την ανασκαφέα του, Κατερίνα Περιστέρη, στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ., δηλαδή ανάμεσα στο 325 και το 300. Κι εδώ εντοπίζεται η παραδοξότητα της ύπαρξης των Σφιγγών.
«Τα χρόνια αυτά δεν συναντάμε πλέον Σφίγγες στα ταφικά μνημεία. Επομένως, το στοιχείο, αυτό συνιστά μια μοναδικότητα του για το μνημείο της Αμφίπολης» σημειώνει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής η αρχαιολόγος, Ελένη Μπάνου, διευθύντρια στη Γ΄ Εφορεία Προϊστορικών – Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Ον μιξογενές, δηλαδή άνθρωπος και ζώο μαζί που είχε το ρόλο του φύλακα των τάφων κυρίως, «η Σφίγγα αποτελεί συστατικό στοιχείο των ανατολικών πολιτισμών, των Βαβυλωνίων, Σουμέριων, Αιγυπτίων, Χετταίων και Μυκηναίων», επισημαίνει η γνωστή αρχαιολόγος. «Η ιστορία της μας πηγαίνει πολύ πίσω στους αιώνες».
Η Σφίγγα στον ελλαδικό χώρο
«Με το κεφάλι ανθρώπινο, συνήθως γυναικείο, με φτερά και λιονταρίσιο κορμί, η Σφίγγα εμφανίζεται στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά τη διάρκεια των μυκηναϊκών χρόνων, δηλαδή το 14ο αιώνα π.Χ. αλλά η μορφή της, την εποχή αυτή, είναι ζωγραφική και όχι λίθινη, ολόγλυφη. Την περίοδο των λεγόμενων σκοτεινών χρόνων, δηλαδή από το 10ο έως τις αρχές του 8ου αιώνα π.Χ., η Σφίγγα χάνεται.
Επανεμφανίζεται τον 7ο αιώνα π.Χ. κατά τη λεγόμενη ανατολίζουσα περίοδο. Στη διάρκειά της το μυθικό ον απεικονίζεται σε πάρα πολλά αγγεία αλλά το βρίσκουμε και σε μαρμάρινη έκδοση ως ταφικό μνημείο, στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ.».
Σύμφωνα με την κ. Μπάνου, «από τον 5ο προχριστιανικό αιώνα, η χρήση της Σφίγγας ως ταφικού μνημείου ακολουθεί φθίνουσα πορεία. Στα τέλη του ίδιου αιώνα η χρήση της έχει πλέον σταματήσει...».
Οι Σφίγγες δεν ήταν οι μοναδικοί φύλακες του ταφικού μνημείου που ανασκάπτεται στο λόφο Καστά. Στην κορυφή του λόφου υψωνόταν, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, ένα ιδιαίτερα επιβλητικό επιτύμβιο μνημείο, το Λιοντάρι της Αμφίπολης, που σήμερα βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά και αποτελεί σήμα κατατεθέν της περιοχής.
«Το λιοντάρι ήταν φύλακας των πολεμιστών»
«Ο Λέων ήταν φύλακας τάφων κατεξοχήν πολεμιστών και επιφανών ανδρών. Ο συνδυασμός Λέοντος και Σφίγγας είναι όντως παράξενος. Τα χρόνια αυτά, το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα και τον 3ο αιώνα, όπως είπαμε, δεν εμφανίζονται πλέον οι Σφίγγες στα ταφικά μνημεία. Δεν έχουμε όμως ούτε Λέοντες. Ενώ έχουμε πάρα πολλά ταφικά μνημεία με Λέοντες κατά τον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ., ελάχιστα είναι αυτά που χρονολογούνται στο τέλος του 5ου αιώνα. Αυτό συνιστά, επίσης, μια μοναδικότητα στο μνημείο της Αμφίπολης που δεν ξέρω αν οφείλεται σε κάποια σχέση με την Αίγυπτο. Πάντως, την περίοδο αυτή, από τον 3ο αιώνα π.Χ. και μετά, υπάρχει εισβολή αιγυπτιακών στοιχείων στο πλαίσιο της επικοινωνίας των δύο περιοχών. Για παράδειγμα, η αποδοχή της λατρείας της Ίσιδος στον ελλαδικό χώρο. Αλλά ας αφήσουμε την ανασκαφή να προχωρήσει και να μας διαφωτίσει πάνω στα σημεία αυτά...»
Οι Σφίγγες εντυπωσιάζουν και ως προς την επιμέλεια της κατασκευής τους αλλά και ως προς το μέγεθός τους. Το ύψος τους μαζί με τις κεφαλές τους, που σήμερα αναζητούνται στις επιχώσεις της ανασκαφής, «υπολογίζεται ότι θα έφτανε τα δύο μέτρα περίπου», σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού.
Το ύψος των αγαλμάτων που βλέπουμε σήμερα είναι 1.45 μ. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών εντοπίστηκαν τμήματα από τα φτερά τους που ήταν ένθετα στο λιονταρίσιο κορμό. Αν βρεθούν και οι κεφαλές, η αποκατάσταση των δύο γλυπτών θα είναι πλήρης.
real.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου