Ο Πανούσης ανάποδα...

Θυμάμαι την πρώτη φορά που είδα παράσταση του Πανούση, κάπου στην εφηβεία. Όταν...
επέστρεψα σπίτι, συνεπαρμένη απ' τη σκέψη ότι αυτός ο Τζίμης είναι θεός που τα λέει έτσι, έγραψα πάνω απ' το κρεβάτι μου (δίπλα στην αφίσα των New Kids on the block, την οποία την επόμενη μέρα έκαψα τελετουργικά στο τζάκι): Κι εγώ σ' αγαπώ, γαμώ τον Χριστό μου.
Ο Πανούσης μ' επηρέασε και προφανώς δεν είμαι η μόνη. Ακούγοντάς τον άρχισα να κατανοώ καλύτερα το φαινόμενο Νεοέλληνας, το αδιέξοδο της θρησκείας, τον βαθύ πουριτανισμό, την πολιτική μας γελοιότητα. Τώρα καταλαβαίνω και κάτι ακόμα: ο Πανούσης είναι ένα ελληνικό case study. Ως τώρα τουλάχιστον, είναι ο μόνος τόσο προκλητικά σατιρικός δημιουργός που έχει καταφέρει να τον αποδεχτεί και να τον αγαπήσει σε τέτοιο βαθμό η συντηρητική ελληνική κοινωνία.
Σκεφτείτε το λίγο. Ένα μεγάλο ποσοστό του κοινού του είναι αντικείμενο της σκληρής σάτιρας και της ειρωνείας του. Παρόλα αυτά τον αποθεώνει, πράγμα που σημαίνει ότι ο Πανούσης έχει καταφέρει να κάνει πράξη αυτό που λέει ο Όσκαρ Ουάιλντ: Αν θες να πεις στους ανθρώπους την αλήθεια, κάνε τους να γελάσουν, αλλιώς θα σε σκοτώσουν.
Λέει χοντρά πράγματα - γι' αυτό άλλωστε δέχτηκε και τόσες μηνύσεις. Χτυπάει τα πιο τζιζ ταμπού, τους απαγορευμένους καρπούς μας. Δεν μπορώ να βρω πιο τρανταχτό παράδειγμα απ' την σάτιρα που κάνει στους παπάδες. Είναι τόσο δύσκολο να σου δώσουν δημόσιο βήμα για να πεις κάτι εναντίον της εκκλησίας (της δικής μας θρησκείας φυσικά, γιατί για των άλλων χεστήκαμε πατόκορφα). Ο Πανούσης, όχι ότι έχει βήμα οπουδήποτε, αλλά έχει καταφέρει να σπάσει τον κλοιό της έμμεσης λογοκρισίας περισσότερο από άλλους.
Μετά από τόσα χρόνια βέβαια, τον έχουμε συνηθίσει. Έχει γίνει ο Τζιμάκος που όλοι ξέρουμε και αγαπάμε. Κι αυτό ενέχει τον κίνδυνο να έχει γίνει η σάτιρά του αναποτελεσματική γιατί πια δεν μας ξαφνιάζει τόσο και δεν μας προκαλεί.
Πριν λίγες μέρες, έδωσε συνέντευξη στη ραδιοφωνική Ελληνοφρένεια. Όπως οι πολιτικοί σοβαροφανώς καταγγέλλουν και υποδεικνύουν τις παθογένειες της πολιτικής του αντιπάλου τους κι αν το έκαναν με χιούμορ θα μας αιφνιδίαζαν, ακριβώς το αντίθετο πέτυχε στη συγκεκριμένη συνέντευξη ο Πανούσης. Απεκδυόμενος τη σατιρική μανιέρα του, μίλησε ευθαρσώς και με ειλικρίνεια που ακούγοντάς τον ξεχνούσες ότι είναι ο Τζίμης, και είπε τα πράγματα στεγνά και τετράγωνα.
Με δεδομένη την ευστοχία το λόγου του, αν κάτι σόκαρε και αιφνιδίασε, αυτό ήταν ο τρόπος.

Λίλα Σταμπούλογλου

protagon.gr