26.4.17

«Μπλόκο» δανειστών το καλοκαίρι του 2018...

Ποιος είπε ότι με την επίτευξη πλήρους συμφωνίας με τους δανειστές – με βάση τις ελπίδες της ελληνικής κυβέρνησης, αυτό θα γίνει στο...
Eurogroup της 22ας Μαΐου – τελειώνουν και τα... βάσανα, τουλάχιστον μέχρι το 2019;

Ποιος είπε ότι το υπόλοιπο της θητείας των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛΛ θα είναι ανέφελο και θα επιτρέπει στην κυβέρνηση να ασκήσει αναπτυξιακή πολιτική για να αντιστρέψει το κλίμα που έχει διαμορφωθεί εις βάρος της, τουλάχιστον με βάση τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων;

Από τις κινήσεις που γίνονται στο παρασκήνιο προκύπτει ότι η συμφωνία που θα κλείσει σε αυτήν τη φάση θα αφήνει αρκετές εκκρεμότητες προς επίλυση για το καλοκαίρι του 2018. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, πανηγυρισμοί για την... έξοδο από τα μνημόνια δεν θα χωρούν σε έναν χρόνο από σήμερα, καθώς αυτό που θα διακυβεύεται, θα είναι το περιεχόμενο του «συμβολαίου» που θα δέσει τα χέρια και της σημερινής αλλά και της επόμενης κυβέρνησης.
Μπορεί να μη λέγεται «μνημόνιο», μπορεί να μην προβλέπει αξιολογήσεις ανά τρίμηνο και επισκέψεις τρόικας ή κουαρτέτου στο Χίλτον, αλλά το σίγουρο είναι ότι θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και δικαιώματα. Η δε διάρκειά του θα καλύπτει την περίοδο τουλάχιστον μέχρι το 2021.

 Τις υποχρεώσεις λίγο - πολύ τις γνωρίζουμε: μεταρρυθμίσεις και νέα δημοσιονομικά μέτρα ώστε το πρωτογενές πλεόνασμα να παραμείνει οπωσδήποτε πάνω από το 3,5% του ΑΕΠ τουλάχιστον μέχρι το 2021.
 Τα δικαιώματα έχουν να κάνουν με την εξυπηρέτηση του χρέους.

Ουσιαστικά η Ελλάδα θα διαπραγματευτεί το καλοκαίρι του 2018 τους όρους με τους οποίους θα δοθούν διαβεβαιώσεις στις αγορές ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση να εξυπηρετήσει τις δανειακές της υποχρεώσεις για μια μακρά περίοδο. Το περιεχόμενο αυτών των διαβεβαιώσεων είναι που θα κλειδώσει μετά το τέλος του τρίτου μνημονίου.

Στην πράξη θα φανεί ότι τα χέρια της όποιας κυβέρνησης θα είναι δεμένα καθώς, εκτός από τη νομισματική πολιτική, πρακτικά δεν θα μπορεί να ασκήσει ούτε δημοσιονομική πολιτική, καθώς, ακόμη και στο ιδανικό σενάριο που οι προϋπολογισμοί θα εκτελούνται εντός στόχων, θα έχουν «κλειδώσει» μέχρι και τα θετικά μέτρα που θα μπορεί να λάβει η κυβέρνηση. Πότε θα ξεκαθαρίσουν όλα αυτά; Το καλοκαίρι του 2018.

Να ένα καλό επιχείρημα για έναν πρωθυπουργό ο οποίος θέλει να ανανεώσει τη λαϊκή εντολή: «Σας φέραμε έως εδώ, ψηφίστε μας για να εγγυηθούμε την πορεία της χώρας στην εποχή μετά τα μνημόνια. Ψηφίστε μας για να εξασφαλίσουμε την καλύτερη λύση για τη διευθέτηση του χρέους, αλλά και τη δέσμευση ότι δεν θα υπάρξουν άλλα δημοσιονομικά μέτρα μέχρι και το 2021».
Τρεις είναι οι βασικές εκκρεμότητες που θα παραμείνουν προς διευθέτηση μετά τη λήξη του τρίτου μνημονίου:

1. «Μηχανισμός»... Προκρούστης

Η πρώτη μεγάλη εκκρεμότητα θα είναι η οριστικοποίηση του «μηχανισμού λήψης απόφασης» για το πώς θα διαμορφωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα το 2018, αλλά και τη διετία 2019 - 2020.
Είναι γεγονός ότι οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι θα πάρουν μέσα στον Μάιο την κρυάδα, καθώς τότε προγραμματίζεται να ψηφιστούν τα μέτρα – καλά και κακά – για τη διετία 2019 - 2020. Ωστόσο η πληροφόρηση θα έχει σημαντικά κενά, τα οποία δεν πρόκειται να καλυφθούν παρά μόνο αν φτάσουμε λίγες μήνες (ή εβδομάδες) πριν από το 2019.

Ποια είναι αυτά τα κενά; Καταρχήν οι συνταξιούχοι, που θα είναι τα μεγαλύτερα θύματα της επικείμενης συμφωνίας, δεν θα γνωρίζουν το ακριβές ποσό που θα περικοπεί από τη σύνταξή τους, καθώς, για να γίνει γνωστή αυτή η εξαιρετικά σημαντική πληροφορία, θα πρέπει να γίνει ο νέος υπολογισμός όλων των συντάξεων, κάτι που θα διαρκέσει μήνες ίσως και… χρόνια.

Μέχρι τώρα το υπουργείο Εργασίας έχει κάνει μόνο δειγματοληπτικούς υπολογισμούς, προκειμένου να υπολογίσει το μέγεθος της λεγόμενης «προσωπικής διαφοράς» (δηλαδή του ποσού που εξακολουθούν και εισπράττουν αθροιστικά οι σημερινοί συνταξιούχοι, το οποίο δεν θα υπήρχε αν ο υπολογισμός όλων των συντάξεων γινόταν εξαρχής με βάση τον τρόπο υπολογισμού που προβλέπει ο Νόμος Κατρούγκαλου).

Και αν η διευθέτηση αυτής της εκκρεμότητας εναπόκειται στις υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας, αυτό που θα αποτελέσει αντικείμενο πολιτικής διαπραγμάτευσης (και μάλιστα σκληρής) είναι το ποια τελικώς από τα μέτρα (καλά και κακά) θα ισχύσουν το 2019.

Στο Eurogroup της Μάλτας αποφασίστηκε ότι το καλοκαίρι του 2018 θα λειτουργήσει ο λεγόμενος «μηχανισμός», προκειμένου να προβλεφθεί το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2018 και για το 2019. Πρώτη φορά στα μνημονιακά χρόνια το πακέτο των δημοσιονομικών μέτρων που θα ισχύσει το 2019 δεν θα στηριχθεί σε απογραφικά στοιχεία, αλλά σε προβολές και προβλέψεις.

Πολύ απλά διότι το καλοκαίρι του 2018 δεν θα έχουμε τίποτε περισσότερο στα χέρια μας από μια εκτίμηση για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το πρώτο εξάμηνο του 2018, όταν είναι γνωστό ότι η πορεία εκτέλεσης του ελληνικού κρατικού προϋπολογισμού, εν πολλοίς καθορίζεται το τρίτο τρίμηνο (λόγω τουρισμού) και το τέταρτο (λόγω του γεγονότος ότι τα περισσότερα από τα βασικά φορολογικά μέτρα, όπως είναι ο φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, ο ΕΝΦΙΑ και τα τέλη κυκλοφορίας είναι προγραμματισμένο να εισπράττονται το δεύτερο εξάμηνο).

Όπως έχει γίνει ήδη γνωστό (μέσω των πληροφοριών που διέρρευσαν μετά το Eurogroup της Μάλτας), το πάνω χέρι σε αυτές τις διαπραγματεύσεις του μηχανισμού θα το έχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κατά κανόνα απαισιόδοξο, όπως φάνηκε και από τις προχθεσινές εκτιμήσεις του για την εξέλιξη του πρωτογενούς πλεονάσματος.

Με τα πολλά, το ΔΝΤ πείστηκε ότι το πλεόνασμα του 2016 θα ξεπεράσει το 3% και θα διαμορφωθεί στο 3,3%. Για το 2017, όμως, προβλέπει βύθιση στο 1,8% (τουλάχιστον το ποσοστό είναι υψηλότερο από τον δημοσιονομικό στόχο του 1,75%), ενώ για το 2018 προσδιορίζει τον πήχη στο 2% του ΑΕΠ, πολύ χαμηλότερα από τον στόχο του 3,5%. Αλλά και μετά το 2018 το ΔΝΤ επιμένει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα δεν μπορεί να ξεπεράσει το 1,5% (γι’ αυτό άλλωστε και πίεσε για μέτρα 2% του ΑΕΠ για την περίοδο μετά τη λήξη του 3ου μνημονίου).

Από το πώς θα συμφωνηθεί η εξέλιξη του πρωτογενούς πλεονάσματος στο πλαίσιο του μηχανισμού, θα κριθεί και το ποια θετικά και ποια αρνητικά μέτρα θα εφαρμοστούν μετά τη λήξη του 3ου μνημονίου. Το πόσο κρίσιμη είναι η συμφωνία, φαίνεται και από τα ακόλουθα σενάρια:

α. Το πρώτο πακέτο των αρνητικών πακέτων (μείωση συντάξεων) ενεργοποιείται ανεξαρτήτως πρωτογενούς πλεονάσματος. Ό,τι κι αν γίνει δημοσιονομικά, οι συντάξεις θα κουρευτούν ώστε να εξοικονομηθεί από τη συνταξιοδοτική δαπάνη το 1% του ΑΕΠ.
β. Αν το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμηθεί στο 3,5% (χωρίς στο ποσό αυτό να συμπεριλαμβάνεται η εξοικονόμηση από τη μείωση των συντάξεων), τότε, εκτός από το πακέτο με τα αρνητικά μέτρα, θα ενεργοποιηθεί και ολόκληρο το πακέτο με τα θετικά μέτρα.

Το πακέτο του 2019 θα περιλαμβάνει τη μείωση της εισφοράς των συνταξιούχων στα φάρμακα, την αύξηση του επιδόματος τέκνων, την υλοποίηση προγράμματος στέγασης, την αύξηση των γονιών που θα μπορέσουν να εντάξουν δωρεάν τα παιδιά τους στους παιδικούς σταθμούς, ένα επενδυτικό πρόγραμμα αλλά και ένα πακέτο δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
γ. Αν το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμηθεί από 2,5% έως 3,5%, τότε θα περιοριστούν ανάλογα τα θετικά μέτρα:
 Με πλεόνασμα 2,5% δεν υπάρχουν θετικά μέτρα.
 Με πλεόνασμα 2,6% υπάρχουν θετικά μέτρα 0,1%, με 2,7% τα θετικά μέτρα θα είναι 0,2% κ.ο.κ.

Ένα επίσης κρίσιμο ζήτημα, που ακόμη δεν έχει απαντηθεί, είναι το ποιος θα αποφασίσει ποια από τα θετικά μέτρα θα ενεργοποιηθούν σε περίπτωση που τα δημοσιονομικά δεδομένα δεν επιτρέπουν την πλήρη υλοποίηση του καλού πακέτου.
δ. Αν το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμηθεί κάτω από 2,5%, τότε, εκτός από τη μείωση των συντάξεων, θα γίνει και περικοπή του αφορολογήτου.
 Πρωτογενές πλεόνασμα 2,4% θα επιφέρει και μείωση του αφορολογήτου ώστε να εξοικονομηθεί το 0,1% του ΑΕΠ, ενώ το 2,3% θα φέρει μείωση του αφορολογήτου σε τέτοια επίπεδα ώστε να εξοικονομηθεί το 0,2% του ΑΕΠ.
 Αν το πρωτογενές πλεόνασμα περιοριστεί στο 1,5% του ΑΕΠ, τότε ολόκληρη η μείωση του αφορολογήτου θα γίνει από το 2019 και όχι από την Πρωτοχρονιά του 2020. Αν λοιπόν επαληθευτεί το ΔΝΤ, που βλέπει πλεόνασμα 1,5% για το 2019, τότε θα έχουμε και μείωση συντάξεων και μείωση αφορολογήτου και κανένα θετικό μέτρο. Ποια κυβέρνηση θα το άντεχε αυτό σε χρονιά εκλογών;
ε. Στο πολύ θετικό σενάριο που το πρωτογενές πλεόνασμα θα ξεπεράσει το 3,5% του ΑΕΠ, λογικά η κυβέρνηση θα έχει το δικαίωμα να προχωρήσει και σε επιπλέον μέτρα ανακούφισης, δικαίωμα άλλωστε το οποίο προβλέπεται και από το τρίτο μνημόνιο. Η δέσμευση που υπάρχει και τώρα είναι τα επιπλέον αυτά θετικά μέτρα να έχουν εφάπαξ χαρακτήρα και να είναι συμφωνημένα με τους θεσμούς.

2. Τα... αδιάθετα του μνημονίου

Η δεύτερη σημαντική εκκρεμότητα για την περίοδο μετά τη λήξη του τρίτου μνημονίου θα είναι η αξιοποίηση των υπόλοιπων δανείων του τρίτου προγράμματος, που θα παραμείνουν αδιάθετα το καλοκαίρι του 2018. Ήδη γνωρίζουμε ότι 20 δισ. ευρώ, που προορίζονταν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, θα παραμείνουν αναξιοποίητα.
Από τώρα συζητείται το ενδεχόμενο αυτά τα κεφάλαια να παραμείνουν διαθέσιμα για την Ελλάδα ως «κεφάλαια ασφαλείας», τα οποία θα χρησιμοποιηθούν μόνο στην περίπτωση που η χώρα δεν καταφέρει να δανειστεί τα απαιτούμενα ποσά μέσω των αγορών. Βέβαια, και μόνο το γεγονός ότι θα τεθεί θέμα αξιοποίησης δανειακών κεφαλαίων θυμίζει έντονα κάτι από... μνημόνιο. Η συζήτηση είναι ανάλογη με αυτήν που γινόταν το 2014, πριν πέσει η κυβέρνηση Σαμαρά.

3. Τα μεσοπρόθεσμα του χρέους

Τρίτη και τελευταία μεγάλη εκκρεμότητα θα είναι η αποσαφήνιση του περιεχομένου των μεσοπρόθεσμων μέτρων διευθέτησης του χρέους. Εκτός συνταρακτικού απροόπτου, στις 22 Μαΐου δεν θα γνωρίζουμε τι θα περιλαμβάνει το καλάθι με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για τη διευθέτηση του χρέους πολύ απλά διότι αυτό δεν το επιθυμεί η Γερμανία.

Και αυτό το ζήτημα παραπέμπεται προς επίλυση μετά το τέλος του τρίτου μνημονίου και θα είναι εξαιρετικά κρίσιμο καθώς τα μεσοπρόθεσμα μέτρα, σε αντίθεση με τα βραχυπρόθεσμα, θα έχουν κόστος για τις χώρες-μέλη της ευρωζώνης, επομένως και αυτή η διαπραγμάτευση προμηνύεται αρκετά σκληρή...

topontiki.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: