Ευρώπη μόνη... ψάχνει...

Το εκκρεμές του πολιτικού σκηνικού ταλαντεύτηκε επικίνδυνα. Το 2016 ήταν η χρονιά του θυμού, που εκφρά­στηκε κυρίως μέσω του...
ευρωσκεπτικισμού. Ο άνεμος μιας επικείμενης διάλυσης έδειχνε να σαρώνει την Ευ­ρώπη και να κλονίζει όσο ποτέ άλλοτε την Ε.Ε. Η άνοδος της Λεπέν εν όψει των γαλλικών εκλογών και το Brexit, με πρωτεργάτη τον Φάρατζ, προμήνυαν σεισμικές δονήσεις για το 2017.

Βρετανία, Γαλλία και Ιταλία, όμως, αντέδρασαν με διαφορετικό τρόπο. Κάτι που φαίνεται από τη νέα άνετη ε­κλογική επικράτηση του Μακρόν, τα «θολά» αποτελέσματα της κάλπης στη Βρετανία, αλλά και την πτώση του Γκρίλο στις ιταλικές δη­μοτικές εκλογές της Κυριακής. Είναι ολοφάνερο ότι η γερμανοκρατούμενη Ευρώπη αναζητά α­πεγνωσμένα προσανατολισμό και νέα πυξίδα για να ξεφύγει από την εσωστρέφεια. Ακόμα και η δυναμική από την επικράτηση Μακρόν, πά­ντως, δεν φαίνεται να φιλοδοξεί κάτι περισσό­τερο από το να κάνει την Ευρώπη «λιγότερο γερμανοκεντρική».

Αστάθεια στη Βρετανία

Η Βρετανία βρίσκεται εν τω μέσω πρωτοφα­νούς αστάθειας, καθώς ο χρόνος μετρά αντί­στροφα για το πιο κρίσιμο διπλωματικό «έργο» στη μεταπολεμική Ιστορία της χώρας. Λίγο πριν από την προγραμματισμένη έναρξη των δια­πραγματεύσεων της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία όχι μόνο δεν διαθέτει στιβαρή κυβέρνηση, αλλά ούτε καν συγκεκριμένη δι­απραγματευτική θέση που να έχει την ομόφωνη στήριξη του Κοινοβουλίου ή των Βρετανών ψη­φοφόρων.

Ολόκληρο το πολιτικό σύστημα στη Βρετανία αναδιαμορφώνεται ενώ ταυτόχρονα καλείται να αλλάξει τη θέση της χώρας στον κόσμο μέσα σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες.

Οι κακοί πολιτικοί υπολογισμοί έπαιξαν μεγά­λο ρόλο στο να βρεθεί η Βρετανία στη θέση που είναι σήμερα. Αρχικά ο Κάμερον πίστεψε ότι θα μπορούσε να ξεφορτωθεί μια και καλή τους ευρωσκεπτικιστές προτείνοντας, και κερδίζοντας, ένα δημοψήφισμα πάνω στην παραμονή ή όχι της χώρας στην Ε.Ε. Όμως η καμπάνια τού γύρισε μπούμερανγκ. Έχοντας νωρίτερα ισχυριστεί ότι μετά χαράς θα εγκατέλειπε την Ευρωπαϊκή Ένωση αν εκείνη δεν μεταρρυθμιζόταν, οι μετέπειτα θέσεις του για το ότι η Βρετανία έπρεπε να παραμείνει εντός της Ένωσης δεν έπεισαν. Ο Κόρμπιν, επικεφαλής των Εργατικών, που υ­πήρξε βαθιά ευρωσκεπτικιστής, υποστήριξε την παραμονή της Βρετανίας ιδιαιτέρως χλιαρά.

Το στρατόπεδο του Βrexit έκανε μια φρενή­ρους έντασης καμπάνια με υπέρμετρο λαϊκισμό και συνειδητά ψέματα. Μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων υπέρ της εξόδου επέλεξαν βάσει των διαβεβαιώσεων του Μπόρις Τζόνσον και του Νάιτζελ Φάρατζ ότι η χώρα μπορούσε κάλλιστα να βγει από την Ε.Ε. και παράλληλα να συ­νεχίσει να απολαμβάνει όλα τα προνόμια του μέ­λους.

Από την άλλη, οι λάθος κινήσεις της κυβέρ­νησης Κάμερον οδήγησαν σε σεισμό μεγατό­νων, καθώς έδωσαν ευκαιρία έκφρασης στον γενικευμένο θυμό. Η σοβαρότερη αιτία ήταν η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008. Επηρέ­ασε ιδιαίτερα τη Βρετανία, αφού οι οικονομικές υπηρεσίες παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο στην οικονομία της (το 8% του ΑΕΠ της χώρας). Σήμερα η χώρα βρίσκεται σε πολιτική παράλυση και το διε­θνές περιβάλλον προκαλεί αβεβαιότητα.

♦Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο μόνος πολιτικός μεγά­λου μεγέθους εκτός Βρετανίας που υποστήριξε ανοιχτά το Βrexit, είναι αλλοπρόσαλλος και τοξικός.

♦Ο Εμανουέλ Μακρόν κέρδισε τις εκλογές στη Γαλλία υποσχόμενος ένα μείγμα φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της α­πορρύθμισης, και κοσμοπολιτισμού.

Η Άνγκελα Μέρκελ στη Γερμανία φαίνεται ότι θα κερδίσει και τρίτη θητεία. Η γαλλογερμανική ατμομηχανή αρχίζει να ξαναπαίρνει μπροστά.

Η Τερέζα Μέι δείχνει να πιάστηκε αιχμάλω­τη σε μια λαϊκιστική επανάσταση, η οποία όμως βρίσκεται σε υποχώρηση.

«Για ποιο λόγο Γαλλία και Γερμανία να βοηθή­σουν τη Βρετανία να βγει από μια τρύπα που μό­νη της έσκαψε;» αναρωτήθηκαν οι «Financial Times». Πέρσι οι Βρετανοί ψηφοφόροι αποφάσι­σαν, με μικρή πλειοψηφία, να αποχωρήσουν από την Ένωση. Οι ίδιοι ψηφοφόροι αρνήθηκαν τώ­ρα στη Μέι μια καθαρή εντολή να προχωρήσει με τη δική της εκδοχή του σκληρού Βrexit. Η παρά­λογη απειλή της πρωθυπουργού να αποχωρήσει από τις διαπραγματεύσεις αν δεν πάρει όσα θέλει («καμιά συμφωνία είναι καλύτερο από μια κακή συμφωνία») ακούγεται πια εντελώς κενή.

Η ύβρις της Μέι, η απόφαση για εκλογές με σκοπό παντοδυναμία, στέρησε από τη Βρετα­νία τη σταθερότητα που χρειάζεται ακριβώς τη στιγμή που... γράφεται Ιστορία. Σήμερα η πρω­θυπουργός βρίσκεται εγκλωβισμένη μεταξύ της μερίδας των Συντηρητι­κών που υποστηρίζουν την Ευρώπη και των ευρωσκεπτικιστών που απαιτούν από αυτήν να μην διστάσει.

Εσωτερικές έριδες

Ο Τζορτζ Όσμπορν, πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας, θεωρεί ότι το σχέδιο της Μέι να βγάλει τη χώρα από την κοινή ευρωπαϊκή αγορά και τελωνειακή ένωση τώρα θα είναι αδύνατο να εφαρμοστεί. «Το σκληρό Βrexit δεν έχει πια την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων». Μερίδα βουλευτών των Συντηρητικών ερμηνεύουν το εκλογικό αποτέλεσμα ως απόδειξη ότι η χώρα στρέφεται κατά του Βrexit.

Ένα ακόμη μπέρδεμα για τη Μέι είναι η συμφωνία της με το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) της Β. Ιρλανδίας. Ενώ το DUP τάσσεται υπέρ του Βrexit, ενδιαφέρεται πάνω από όλα να μην υπάρξει σύνορο στην Ιρλανδία, κάτι που θα απαιτηθεί αν το Ην. Βασί­λειο αποχωρήσει από την τελωνειακή ένωση. Η αρχηγός του Αρλίν Φόστερ δήλωσε ότι «κανείς δεν θέλει ένα σκληρό Βrexit, αυτό που θέλουμε να δούμε είναι ένα εφαρμόσιμο πλάνο για απο­χώρηση από την Ε.Ε. Αυτό ήταν το νόημα των ε­κλογών».

Στο μεταξύ οι διαπραγματεύσεις του Βrexit εί­ναι προγραμματισμένο να αρχίσουν στις 19 Ιου­νίου και δεν μπορούν να αναβληθούν μέχρι να ξαναβρεί την πολιτική της ισορροπία η Βρετανία για δύο βασικούς λόγους:

♦ Πρώτον, επειδή η Μέι είχε αποφασίσει να ε­νεργοποιήσει το Άρθρο 50 πριν από τις εκλογές, άρα το ρολόι άρχισε ήδη να μετράει αντίστρο­φα.

♦ Δεύτερον, διότι οι επιχειρήσεις της Βρετανίας δεν μπορεί να αφεθούν μετέωρες στην αβεβαιό­τητα. Αυτή η προοπτική απλώς θα ωθήσει τις δι­εθνείς εταιρείες να παγώσουν κάθε επενδυτικό σχέδιο και να αρχίσουν να μετακινούν προσωπι­κό αλλού. Όλες οι επιχειρήσεις, μεγάλες και μι­κρές, πρέπει να γνωρίζουν για τι είδους μέλλον να προετοιμάζονται.

Οι «Financial Times» γράφουν ότι η φύση των διαπραγματεύσεων του Βrexit και η κομβική ση­μασία αυτής της στιγμής στην ιστορία της Βρε­τανίας επιβάλλουν την ιδέα μιας κυβέρνησης ε­θνικής ενότητας, με υπουρ­γούς και από τα δύο μεγάλα κόμματα. Όμως, όπως επι­σημαίνουν, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Το Εργα­τικό Κόμμα δεν πρόκειται να συναινέσει. Έχοντας εξασφαλίσει ένα από τα καλύτερα εκλογικά αποτελέ­σματα εδώ και χρόνια, ο Τζέρεμι Κόρμπιν θα προτιμήσει να αφή­σει την Τερέζα Μέι και το κόμμα της να φθαρούν και θα στοχεύσει να γίνει αυτός πρωθυπουργός στις επόμενες εκλογές (που μπορεί και να έρθουν σύντομα).

Το πρώτο μεγάλο λάθος της Μέι συνέβη πριν προκηρύξει τις εκλογές. Όταν επέλεξε να συντα­χθεί με την πιο ακραία ερμηνεία του αποτελέσματος του δημοψηφί­σματος. Επέλεξε να αποκηρύξει τη συμμετοχή στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, να αποχωρήσει από την τελωνειακή ένωση και να ντύσει όλα αυτά με μια ρητορική που ερμηνεύ­τηκε ως εριστική και εχθρική σε μεγάλο κομμά­τι των Βρετανών ψηφοφόρων: «Αν πιστεύετε ό­τι είστε πολίτες του κόσμου, τότε είστε πολίτες του πουθενά» είχε δηλώσει. Προφανώς η συ­γκεκριμένη μερίδα πολιτών επέλεξε να χρησιμο­ποιήσει την ψήφο της εναντίον της Μέι.

Η νίκη και τα ρίσκα του Μακρόν

Στη Γαλλία συμβαίνει επίσης μια μεγάλη αλ­λαγή προσανατολισμού, διαμετρικά αντίθετη όμως από την εικόνα που επικρατεί στη Βρετα­νία. Πολλοί την ονομάζουν «Δεύτερη Γαλλική Ε­πανάσταση». Στις 7 Μαΐου οι Γάλλοι ψηφοφόροι βρέθηκαν μπροστά στον νέο διπολισμό μεταξύ «ανοιχτού» και «κλειστού», παγκοσμιοποίησης και εθνικισμού. Στις γαλλικές προεδρικές εκλο­γές παίχτηκε η μοίρα ακόμη και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού, αν επικρατούσε η Λεπέν, η Ε.Ε. θα μπορούσε ακόμη και να διαλυ­θεί.

Η φιλοευρωπαϊκή και αισιόδοξη καμπάνια του Μακρόν χαρακτηριζόταν γενναία μεν, αλλά αταίριαστη με το κλίμα, αφού δεν κεφαλαιοποιούσε την οργή των ψηφοφόρων. Όμως τον οδήγησε στο αποτέλεσμα - έκπληξη των προε­δρικών εκλογών. Η επικράτηση του Μακρόν α­νατρέπει την κομματική ισορροπία που κυριάρ­χησε στη Γαλλία τα τελευταία 60 χρόνια, υπέρ ε­νός ριζοσπαστικού κέντρου με σημαία τον οικονομικό εκσυγχρονισμό.

Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών της 11ης Ιουνίου ερμηνεύτηκε και ως ευρεία επιδο­κιμασία του ξεκάθαρου τρόπου με τον οποίο ο Μακρόν εκπροσωπεί τη Γαλλία από την εκλογή του. Το 76% των Γάλλων κρίνουν ευνοϊκά τις δι­πλωματικές του κινήσεις (με highlights την αυ­στηρή αλλά αξιοπρεπή στάση με τον Πούτιν και τη «στιβαρή» χειραψία με τον Τραμπ).

Τουλάχιστον οι μισοί από τους υποψηφίους που κατεβάζει στις βουλευτικές εκλογές δεν προέρχονται από κομματικούς μηχανισμούς. Οι μισές είναι γυναίκες και ο μέσος όρος ηλικίας εί­ναι τα 47 έτη. Αυτό το πολιτικό πείραμα μπορεί να είναι αναζωογονητικό, αλλά εμπεριέχει ρίσκο. Αν ο Μακρόν δεν κατορθώσει να περάσει τις με­ταρρυθμίσεις του, η γενική δυσαρέσκεια θα βρει νέους στόχους. Πιθανότατα τον ίδιο. Εξ άλλου η συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές στον πρώ­το γύρο βρέθηκε κάτω από το 50%. Αυτό είναι ή­δη ένα καμπανάκι κινδύνου...

Μετά το Βrexit, η Γαλλία αποτελούσε το Ιερό Δισκοπότηρο των αντιευρωπαϊστών. Η Ένωση μπορεί να επιζήσει με την απώλεια της Βρετανί­ας, όχι όμως της Γαλλίας. Η ανάδειξη του Μα­κρόν στην προεδρία της Γαλλίας ήταν το μεγα­λύτερο σήμα ότι το κλίμα γυρίζει πια κατά των λαϊκιστών τύπου Λεπέν.

Μπάχαλο στην Ιταλία

Αν υπάρχει μια χώρα που μπορεί να κρατάει ξάγρυπνους τους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες ή το Βερολίνο, αυτή είναι η Ιτα­λία.

♦Το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα είναι χαμηλότερο σήμερα από το 1999.

♦ Η ανεργία στους νέους βρίσκεται στο 38%.

♦Το δημόσιο χρέος στο 133% του ΑΕΠ.

♦Οι τράπεζές της μπορεί να είναι σε ελαφρώς καλύτερη κατάσταση από ό,τι έξι μή­νες πριν, παραμένουν όμως μια ωρολογια­κή βόμβα.

Το πρόβλημα είναι πως η Ιταλία είναι υ­περβολικά μεγάλη είτε για να διασωθεί - η οικονομία της είναι 7,5 φορές το μέγεθος της ελληνικής - είτε για να χρεοκοπήσει.

Η προοπτική μιας κυβέρνησης με το Κί­νημα Πέντε Αστέρων, που θέλει έξοδο από το ευρώ, σε συνεργασία με άλλους αντιευρωπαϊστές, όπως η Λέγκα του Βορρά, τρομάζει τους πάντες.

Οι δημοκοπήσεις στην Ιταλία δείχνουν το κυβερνών Δημοκρατικό Κόμμα και το Κίνη­μα Πέντε Αστέρων να βρίσκονται πρακτικά σε ισοψηφία, με το καθένα να συγκεντρώ­νει περίπου το 30% των ψήφων. Κάτι που σημαίνει ότι μικρότερα κόμματα, όπως το Forza Italia του Μπερλουσκόνι, η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά και ομάδες που αποσπά­στηκαν από το Δημοκρατικό Κόμμα του Ρέντζι, μπορεί να παίξουν έναν ρόλο στον σχη­ματισμό της επόμενης κυβέρνησης.

Την προηγούμενη εβδομάδα τα τέσσερα μεγαλύτερα κόμματα δεν κατάφεραν να έρθουν σε συμφωνία για τη μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα θα ψηφίσει στις επόμενες εθνι­κές εκλογές με ένα σύστημα που θεωρείται πως δεν θα δώσει πλειοψηφία.

Σε συνέντευξη στην «Corierre de La Serra» το Σάββατο ο Ρέντζι αρνήθηκε ότι επιθυμεί να πάει σε εκλογές αυτό το φθινόπωρο και δήλωσε ότι περιμένει εκλογές το 2018. Τα δυο μεγαλύτερα κόμματα, του Ρέντσι και του Γ κρίλο, αλληλοκατηγορούνται για την κατάρρευση της συμφωνίας για ένα νέο εκλογικό σύστημα βασισμένο στο γερμα­νικό μοντέλο.

Το Κίνημα Πέντε Αστέρων του Γκρίλο υπολόγιζε ότι στις δημοτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής, το πρώτο γενικό τεστ της κάλπης, θα καθιέρωνε δυναμική για τις εθνικές εκλογές, που πρέπει να γί­νουν έως την άνοιξη του 2018. Όμως το κόμμα του πρώην κωμικού κατέρρευσε στις κάλπες. Δεν περνάει καν στον δεύτε­ρο γύρο της 25ης Ιουνίου.

Το φωνακλάδικο Κίνημα Πέντε Αστέ­ρων προέκυψε ως μεγάλη πολιτική δύ­ναμη στις εκλογές του 2013 συγκεντρώ­νοντας πάνω από 25% των ψήφων. Το άστρο του άρχισε να ξεθωριάζει έπειτα από σειρά σκανδάλων σε Ρώμη και Τορίνο, όπου οι υποψήφιοί του έγιναν πέρσι δήμαρχοι...

topontiki.gr