Αυτό το σχόλιο έρχεται να προστεθεί σε έναν κυκεώνα ανώνυμων ή επώνυμων σχολίων που προκάλεσε μία και μόνο φράση του πάλαι ποτέ κραταιού εκδότη Πέτρου Κωστόπουλου σε...
μια τηλεοπτική συνέντευξη.
Στην ερώτηση, λοιπόν, της δημοσιογράφου για τον αν έκανε με τα περιοδικά του τόσο κακό όσο του χρεώνουν, εκείνος απάντησε: «Εκανα μόνο καλό. Πιστεύω ότι ξεβλάχεψα σε μεγάλο βαθμό ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, που εκείνη τη στιγμή έψαχνε την Ευρώπη».
Δεν έχουμε σκοπό να σχολιάσουμε τη χρήση του όρου «βλάχος», υποτιμητική για τους ρουμανόφωνους συμπατριώτες μας αλλά, κακά τα ψέματα, ευρέως και καθημερινά παρούσα στην καθομιλουμένη. Ούτε έχουμε σκοπό να σχολιάσουμε τη χρήση του όρου «Ευρώπη» που στο μυαλό του ομιλητή μάλλον δεν ταυτίζεται με την Αναγέννηση, τον Διαφωτισμό ή τον Γκέτε αλλά, μάλλον, με τα σπορ αυτοκίνητα και τα σέξι εσώρουχα. Αυτό που έχει σημασία εδώ είναι να έρθουμε αντιμέτωποι με κάτι πρακτικά αδιαμφισβήτητο: μια ριζική κοινωνική μεταμόρφωση. Αυτό που έχει, για μας, ενδιαφέρον σ’αυτό το σχόλιο είναι ο βαθμός και ο τρόπος μεταμόρφωσης της ελλαδικής κοινωνίας την περίοδο που αυτή συναντιέται (ταυτίζεται;) με τον κύριο Κωστόπουλο (χονδρικά από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 έως τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του αιώνα μας). Και φέρνει στο μυαλό μας μια τόσο ριζική μεταλλαγή κοινωνίας που, ασφαλώς, δεν έχει ανάλογο στις περισσότερες κοινωνίες της ευρωζώνης.
Μας έρχονται συνειρμικά εικόνες της Αθήνας του ’60 μέσα από τις ταινίες του εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου, όπου η άφιξη του επαρχιώτη στην Ομόνοια εμφανίζεται με όρους Μητροπολιτικού Σοκ.
Σε ένα πολύ πιο σοβαρό τόνο, λίγα χρόνια αργότερα, και έναν μόλις χρόνο πριν από την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και την έναρξη της ριζικότερης κοινωνικής μεταμόρφωσης της μεταπολεμικής περιόδου, ο λογοτέχνης Γιώργος Ιωάννου κυκλοφορεί το βιβλίο «Ομόνοια 1980», το οποίο γίνεται αποδεκτό με ανάμικτες αντιδράσεις.
Οι Αθηναίοι του Κολωνακίου δυσκολεύονται να αποδεχτούν αυτή την «άλλη» Αθήνα.
Μια Ομόνοια με πρεζάκια, πόρνες, τραβεστί, επαρχιώτες και φαντάρους οι οποίοι δεν περνούν από κει καθ' οδόν για την Ακρόπολη, λούμπεν στοιχεία που περιπλανώνται άσκοπα.
Ο Ιωάννου λειτουργεί ως ο Αθηναίος (έστω κι αν είναι Θεσσαλονικιός) Μποντλέρ που περιγράφει τους δικούς μας flâneurs (πλάνητες).
Οπως ο «επαρχιώτης» Κώστας Χατζηχρήστος σ’ αυτές τις ταινίες ξεκινάει τις περιπέτειές του στη μεγαλούπολη από την πλατεία Ομονοίας, όπου μια σειρά από faux pas συμπεριφορές από τον χωρικό με τη γκλίτσα και τον γάιδαρο (ενίοτε) θα προκαλέσουν το γέλιο της πρώτης γενιάς, αστικοποιημένων ήδη, θεατών της ταινίας, έτσι -περίπου- θα συμβεί και με τον καταπιεσμένο ομοφυλόφιλο της επαρχίας καθ' οδόν προς την εκπόρνευση στη μητρόπολη.
Η εμφάνιση μεντιατικών διαττόντων αστέρων από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ θα αλλάξει αμετάκλητα (;) την ατμόσφαιρα αυτής της χώρας: περιοδικά που θα λανσάρει ο Πέτρος Κωστόπουλος, στέλεχος του κόμματος και προσωπικός φίλος ηγετικών στελεχών του, όπως τα «ΚΛΙΚ» (αρχικά) και «Nitro» (στη συνέχεια) και το «αντίπαλο δέος» των πρώτων, «01» του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου θ' αποτελέσουν τα αρχέτυπα της οικοδόμησης τόσο των φρι πρες της επόμενης δεκαετίας όσο και του ίδιου του φαινομένου του lifestyle στα χρόνια αυτά.
Το μοντέλο που πρόβαλλαν τα πρώτα ήταν, αρχικά, σχετικά χονδροειδές: νεόπλουτα ιδανικά, ακριβά αμάξια, άνδρες που κάνουν bodybuilding και φωτομοντέλα, ό,τι χρειαζόταν για να σπρώξει μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας στον νόμιμο τζόγο και την υπόσχεση πλουτισμού που άφηνε το Χρηματιστήριο, έως την κατάρρευσή του το 2000, επί κυβέρνησης Σημίτη.
Η διαμόρφωση των αισθητικών προτύπων του lifestyle είχαν ήδη τροποποιηθεί πριν από το κομβικό αυτό γεγονός: εκτός από τους εργολάβους και τους γιους τους ή τους θαμώνες των σκυλάδικων της παραλιακής που ανοίγανε σαμπάνιες για να καταβρέχουν τις συνοδούς τους με τις μίνι φούστες, υπήρχε και μια άλλη τάξη, όχι λιγότερο νεόπλουτη ουσιαστικά, που διεκδικούσε και αυτή νέες ποιότητες μεγάλης ζωής, σε πιο εκλεπτυσμένες κατευθύνσεις, λόγω μεγαλύτερης μόρφωσης, την παραμονή τους στο Λονδίνο ή την επιλογή μιας άλλης σεξουαλικότητας.
Στις 23 Ιουνίου 1996 πρωθυπουργός γίνεται ο «εκσυγχρονιστής» Κώστας Σημίτης. Εκείνη τη χρονιά το βιοτικό επίπεδο του Ελληνα πολίτη έμοιαζε υψηλότερο από ποτέ. Το ευρωπαϊκό του όραμα, το ίδιο.
Μπορεί να είχαμε αποτύχει να αναλάβουμε την Ολυμπιάδα της εκατονταετηρίδας εκείνη τη χρονιά, όμως τον επόμενο χρόνο θα αναλαμβάναμε τη διοργάνωση της Ολυμπιάδας του 2004.
Η αντικατάσταση της τριτοκοσμικής και πληθωριστικής δραχμής με το ευρωπαϊκό νόμισμα ήταν μόνον πέντε χρόνια μακριά. Η «ευρωπαϊκή» ευφορία που ευαγγελίζονταν τα περιοδικά του κυρίου Κωστόπουλου έμοιαζε να έχει ολοκληρωθεί.
Η διαδικασία του ξεβλαχέματος έφερνε επιτέλους αποτελέσματα. Τη συνέχεια την ξέρετε…
Θανάσης Μουτσόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου